Marian Bomba Spis treści Życiorys | Przypisy | Bibliografia | Linki zewnętrzne | Menu...
Członkowie Milicji Robotniczej PPS-WRNŻołnierze Gwardii Ludowej WRNPolitycy Polskiej Partii SocjalistycznejPolscy działacze spółdzielczyOdznaczeni Krzyżem NiepodległościDziałacze polskiego podziemia 1939–1945Polskie ofiary represji stalinowskichUrodzeni w 1897Zmarli w 1960Członkowie Rady Pomocy ŻydomLudzie urodzeni w KrakowieLudzie związani z Zelkowem
ps.3 sierpnia1897Krakowie14 marca1960WarszawiesocjalistycznyOW PPSPPSZelkowaLegionówPrzemyślaLwowaKrzyżem Niepodległości„Solvay”Towarzystwa Uniwersytetu RobotniczegoCentralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego RPCzechosłowacjiCyrankiewiczówMilicji Robotniczej PPS„Naprzód”GestapoAdamem RysiewiczemKL AuschwitzRady Pomocy Żydom „Żegota”.WieliczkiBudapesztuGGUBPwięzieniu MokotowskimPZPRCmentarza Rakowickiego
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 3 sierpnia 1897 Kraków | |
| Data i miejsce śmierci | 14 marca 1960 Warszawa | |
Dowódca krakowskiego zgrupowania OW PPS | ||
| Przynależność polityczna | Polska Partia Socjalistyczna | |
| Odznaczenia | ||
 | ||
Marian Bomba ps. „Jurek”, „Roman” (ur. 3 sierpnia 1897 w Krakowie, zm. 14 marca 1960 w Warszawie) – polski działacz socjalistyczny, dowódca krakowskiego zgrupowania OW PPS, członek konspiracyjnego Komitetu Robotniczego PPS[1].
Spis treści
1 Życiorys
2 Przypisy
3 Bibliografia
4 Linki zewnętrzne
Życiorys |
Był mieszkańcem Zelkowa[2]. Od 1916 był żołnierzem Legionów. Walczył w obronie Przemyśla i Lwowa, za co został odznaczony Krzyżem Niepodległości. W 1930 był aresztowany za działalność polityczną, zwolniony w 1931. Kierował kolejno komórkami PPS w Płaszowie, Borku Fałęckim i Podgórzu. Robotnik w fabrykach „Manne”, „Suchard”, „Kabel” i „Solvay”. Aktywny działacz Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego i Centralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego RP. Prezes Klubu Sportowego Płaszowianka, członek Rady Nadzorczej Krakowskiej Spółdzielni mieszkaniowej. W 1935 ponownie aresztowany na miesiąc za działalność polityczną, co uniemożliwiło mu kandydowanie w wyborach do Rady Miasta. Uczestnik masowych wystąpień robotniczych i starć z policją w Krakowie w 1936 roku. W 1937 roku brał udział w solidarnościowej akcji strajkowej z protestującymi robotnikami rolnymi i chłopami. Wiosną 1939 kierował organizowaniem pomocy dla uchodźców z Czechosłowacji. W lipcu 1939 aresztowany za „osłabianie ducha narodu”, uniewinniony przez Sąd Powiatowy w Limanowej.
We wrześniu 1939 nie otrzymał powołania do służby wojskowej. Uczestnik spotkania w domu Cyrankiewiczów, na którym ustalono zasady działania krakowskiej PPS w konspiracji. 10 października 1939 wszedł w skład pierwszego kierownictwa organizowanej Milicji Robotniczej PPS. Kierownik krakowsko-śląsko-rzeszowskiego Okręgu Gwardii Ludowej PPS. Zorganizował system nasłuchu radiowego, druku powielaczowego i kolportażu prasy: „Naprzód”, „Wolność”, „WRN”. Utworzył komórkę fałszującą dokumenty i bilety kolejowe dla łączników. Pierwszy dowódca krakowskiego oddziału bojowo-dywersyjnego GL PPS[3]. 24 listopada 1940 dowodził grupą GL PPS, która na terenie Solvayu podpaliła składy siana przeznaczonego do produkcji materiałów wybuchowych[4] Poszukiwany listem gończym przez Gestapo. Bezpośrednio współpracował z J. Lasocką i Adamem Rysiewiczem w przekazywaniu materiałów dotyczących KL Auschwitz. Brał aktywny udział w wyprowadzaniu więźniów obozu. Twórca systemu patroli dyżurujących w rejonie obozu z zadaniem udzielania pomocy uciekinierom.
Współorganizował 10 czerwca 1941 ucieczkę Tadeusza Orzelskiego ze szpitala św. Łazarza. Prowadził kursy dywersyjne. Do 1942 roku dowódca Milicji Robotniczej na obszar województwa krakowskiego. Uczestniczył osobiście w wielu akcjach likwidacji konfidentów policji i pracowników administracji okupanta. Zimą 1942 zaangażowany w organizowanie pomocy dla jeńców sowieckich zbiegłych z obozu w Kobierzynie. 28 stycznia 1942 dowodził zamachem na krakowski Arbeitsamt (Urząd Pracy) przy ul. Lubelskiej 27, w trakcie którego całkowicie zniszczono kartoteki młodzieży przygotowanej do wysłania na roboty do Rzeszy. Aktywny uczestnik krakowskiej Rady Pomocy Żydom „Żegota”.[5]
W maju 1943 – zadenuncjowany przez Konrada Lubańskiego „Król” – wpadł w zasadzkę Gestapo przy ul. Brzozowej. Ciężko ranny zdołał zbiec do lokalu przy ul. św. Sebastiana 34. Ukrywał się. W lipcu 1943 przeniesiony do Wieliczki, w grudniu przeszedł do Budapesztu w celu zorganizowania sieci przerzutowej dla węgierskich działaczy socjalistycznych zagrożonych aresztowaniem (ich spis skierowany do Gestapo w GG przechwycił krakowski PPS). W lutym 1944 powrócił do Krakowa. Uczestniczył w przerzucie z miechowskiego na Podhale zbiegłych z niewoli oficerów radzieckich. 29 września 1944 uczestniczył w potyczce z patrolem żandarmerii w Jastrzębi.
W 1945 ujawnił się przed organami władzy. W dalszym ciągu działał społecznie, będąc członkiem Komitetu Wojewódzkiego PPS zatrudnionym jako kierownik Wydziału Personalnego Zakładów Solvay. W maju 1947 aresztowany i osadzony przez 6 miesięcy w krakowskim areszcie UBP przy pl. Inwalidów, następnie przez 18 miesięcy w więzieniu Mokotowskim. Zwolniony w kwietniu 1949 bez wyroku sądowego. Od 1950 do 1957 pracownik Krakowskiej Spółdzielni Komunikacyjno-Warsztatowej. Zrehabilitowany 29 listopada 1956, 15 stycznia 1957 przywrócony do członkostwa w partii, nigdy jednak nie odebrał legitymacji PZPR. Od 1957 pozostawał na rencie dla zasłużonych. Zmarł 14 marca 1960 w Warszawie[6]. Pochowany został w Alei Zasłużonych Cmentarza Rakowickiego w Krakowie.
Przypisy |
↑ Stefan Rzeźnik, Krakowska organizacja PPS-WRN w latach 1939-1941, w: Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945, Tom 2, Warszawa 1995, s. 243.
↑ AndrzejA. Krawczyk AndrzejA., Marian Bomba, „Zelkowskie Wici”, gmina Zabierzów, październik 2018, s. 23 .???
↑ [1]Ryszard Nuszkiewicz: Uparci. Instytut Wydawniczy PAX, 1983.
↑ [2]Dynamit. Z dziejów Ruchu Oporu w Polsce Południowej. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1967.
↑ [3]Wielostronna pomoc Żydom w czasie okupacji hitlerowskiej, [w:] Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945. Kraków: 2007.
↑ [4] Dziennik Polski. 1960, nr 65 (17 III) = nr 4995.
Bibliografia |
- Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, Tom 1, Warszawa 1978, ISBN 83-05-11327-2.
- RafałR. Górski RafałR., Polscy zamachowcy. Droga do wolności, Kraków: Wydawnictwo Egis Libron, 2008, ISBN 978-83-7396-764-9, OCLC 316504538 .
Linki zewnętrzne |
- Tekst o akcjach dywersyjnych PPS w Krakowie z udziałem Mariana Bomby
- Artykuł o Adamie Rysiewiczu, towarzyszu Bomby z małopolskiej GL WRN
