Ekofilozofia Teoretyczne podstawy ekofilozofii | Przypisy | Bibliografia | Menu...


Poszczególne nauki filozoficzneKierunki filozoficzne


nurt filozoficznyekosystemantroposferąekosystemówHenryk Skolimowskieko-filozofia




Ekofilozofia stanowi samodzielną naukę filozoficzną charakteryzującą się określoną epistemologią i metodologią. Jest to nurt filozoficzny, gdzie w centrum zainteresowania znajduje się środowisko przyrodnicze i społeczne, a w szerszym ujęciu cały ekosystem ziemski wraz z otoczeniem.


Dziedzina ta zajmuje się badaniem istoty i natury środowiska społeczno-przyrodniczego wraz z jego właściwościami ilościowymi i jakościowymi oraz dwustronnymi związkami przyczyno-skutkowymi pomiędzy środowiskiem a antroposferą.


Zasadniczą strukturę przedmiotową tej nauki stanowią zagadnienia:



  • ogólnofilozoficzne związane z istotą i naturą środowiska społeczno-przyrodniczego, jego właściwościami ilościowymi i jakościowymi wraz z zachodzącymi w nich zmianami. Pogłębione rozważania w tym ujęciu stają się podstawą do oceny aktualnego stanu środowiska, jego przemian i wpływu na życie i zdrowie człowieka[1],

  • antropologiczne dotyczące demografii, ontogenezy, migracji ludności, a także pozostałych zagadnień z tej dziedziny tj. nauka, technika, technologia, sztuka i religia[2],

  • aksjologiczne będące wynikiem wartościowania ludzkiego życia i zdrowia. W ramach koncepcji ekofilozofii życie i zdrowie człowieka ujmowane jest jako wartość najwyższa, ale nie absolutna, natomiast środowisko społeczno-przyrodnicze stanowi wartość podstawową i dobro wspólne[3],

  • edukacyjne traktujące o takim wychowaniu sozologicznym w rodzinie, szkole, środkach masowego przekazu, ośrodkach wiary i edukacji, które umożliwia kształtowanie wrażliwości na wartości środowiska społeczno-przyrodniczego[4].


W ujęciu praktycznym nurt ten umożliwia szeroko rozumiane zastosowanie nauki w ekosystemie.


W ujęciu teoretycznym natomiast ekofilozofia umożliwia poznanie ekosystemów o różnym poziomie złożoności.


Odmiennie, niescjentyczne ujęcie ekofilozofii prezentuje od lat 70-tych XX w. profesor Henryk Skolimowski. Jego źródłowe ujęcie filozofii ekologicznej przyjęło się określać jako eko-filozofia[5].



Teoretyczne podstawy ekofilozofii |


Źródeł teoretycznych ekofilozofii upatrywać można w:



  • filozofii ekologii, która ujmowana jest jako podstawowa teoria i metodologia ekologii[6],

  • ekologii człowieka, która stanowi syntezę antropologii przyrodniczej, ekologii i nauk medycznych[7],

  • ekologii humanistycznej, będącej analizą życia człowieka w jego aspekcie ludzkim i osobowym[8],

  • ekologii głębokiej stanowiącej analizę zagadnień związanych z kryzysem i katastrofami ekologicznymi, a także z upadkiem wartości moralnych człowieka[9],


  • ekozofii,

  • filozofii kryzysu ekonomicznego, która stanowi syntezę zagadnień z zakresu etyki, prawa, polityk i ekonomii w odniesieniu do kryzysu ekologicznego[10],

  • ujęciu systemowo informacyjnym ekorozwoju interpretowanym jako prognoza rozwoju człowieka i rozwoju zrównoważonego środowiska[11],

  • praktycznej filozofii przyrody ujmującej szereg zagadnień praktycznych i bioetycznych z zakresu kryzysu ekologicznego[12][13].



Przypisy |




  1. S. Zięba, Życie w aspekcie ekologicznym, Człowiek i przyroda (1995) Nr 2, s. 5-21


  2. N. Wolański, Rozwój biologiczny człowieka, WN PWN, Warszawa 2005


  3. Z. Piątek, Dylematy etyki środowiskowej, w: Ekofilozofia i bioetyka, s. 43-64


  4. Edukacja ekologiczna wobec współczesności i wyzwań przyszłości, Przyroda i Człowiek, Zeszyt Specjalny, Opole-Pokrzywna 1995


  5. Andrzej Papuziński: Wokół eko-filozofii. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Henrykowi Skolimowskiemu dla uczczenia siedemdziesięciolecia urodzin. Bydgoszcz: Wydawn. Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, 2001., 2001, s. 411. ISBN 83-7096-425-7.


  6. Z. Hull, Filozofia ekologii jako nowa dziedzina filozofowania, TOP Kurier, Toruń 1996, s. 9-29


  7. N. Wolański (red.), Czynniki rozwoju człowieka. Wstęp do ekologii człowieka, PWN, Warszawa 1972


  8. K. Waloszczyk, Kryzys ekologiczny w świetle ekofilozofii, WPŁ, Łódź 1996, s. 228-241


  9. D. Kiełczewski, Wybrane nurty filozofii ekologicznej, WFUW, Białystok 1993, s. 5-32


  10. Z. Piątek, Filozoficzne korzenie kryzysu środowiskowego, w: Człowiek i środowisko, s. 43-50


  11. L. Michnowski, Czy regres człowieczeństwa? LTN, Warszawa 1999


  12. J. M. Dołęga, W kierunku ekofilozofii, w: Ekofilozofia i bioetyka, s. 19-25


  13. Józef M. Dołęga. „Problemy Ekorozwoju”. 1 (1), s. 17–22, 2006. 



Bibliografia |



  • Zdzisława Piątek: Ekofilozofia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 196. ISBN 978-83-233-2524-6.


  • Zbigniew Hull. Ekofilozofia a „filozofia zrównoważonego rozwoju”. „Studia Ecologiae et Bioethicae”. 1 (8), s. 197–205, 2010. Instytut Ekologii i Bioetyki UKSW. ISSN 1733-1218. 




Popular posts from this blog

Paper upload error, “Upload failed: The top margin is 0.715 in on page 3, which is below the required...

Emraan Hashmi Filmografia | Linki zewnętrzne | Menu nawigacyjneGulshan GroverGulshan...

How can I write this formula?newline and italics added with leqWhy does widehat behave differently if I...