Mrthfx

Zamek Bierzgłowski
nr rej. A/575 z 4 kwietnia 1930, 16 października 1957
Fragment zamku widziany z jego dziedzińca
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Zamek Bierzgłowski
Typ budynku	centrum kultury
Styl architektoniczny	gotyk, neogotyk
Kondygnacje	3
Rozpoczęcie budowy	1270
Ukończenie budowy	1305
Ważniejsze przebudowy	1860
Położenie na mapie gminy Łubianka Zamek Bierzgłowski
Położenie na mapie Polski Zamek Bierzgłowski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Zamek Bierzgłowski
Położenie na mapie powiatu toruńskiego Zamek Bierzgłowski
53°06′19″N 18°27′53″E/53,105278 18,464722
Strona internetowa

Zamek Bierzgłowski – dawny zamek krzyżacki, obecnie centrum kultury diecezji toruńskiej.

Lokalizacja |

Zamek znajduje się w powiecie toruńskim, w gminie Łubianka, we wsi Zamek Bierzgłowski, ok. 10 km na północny zachód od Torunia^[1].

Historia |

Lata 1270–1920 |

Zamek powstał w latach 1270–1305 w miejscu wcześniejszego grodu z 1260 roku, zniszczonego przez Litwinów w 1263 roku. W latach 1386 – 1415 zamek ten był siedzibą komturów bierzgłowskich. Podczas wojny trzynastoletniej w lutym w 1454 roku zamek został zajęty przez wojska Związku Pruskiego i stał się siedzibą administracyjną prokuratora krzyżackiego. W latach 1474 – 1840 był on własnością władz Torunia. Po pożarze, który miał miejsce w 1522 roku, zamek popadł w ruinę. Od 1840 roku, kiedy to przeszedł w prywatne ręce, odbudowano skrzydło południowo-zachodnie i wieżę bramną. 3 listopada 1908 roku wybuchł w odbudowanych budynkach kolejny dotkliwy pożar, który zniszczył pokrycie dachowe. W 1911 roku przeprowadzono rekonstrukcję według projektu Conrada Steinbrechta^[2][3][4].

1920–1945 |

W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Okoniewskiego, który w 1933 roku kupił go na potrzeby diecezji. W 1936 roku w obecności prymasa Augusta Hlonda, wojewody Władysława Raczkiewicza, generałów Bortnowskiego i Wiktor Thommée, a także prezydenta Torunia – Leona Raszei dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego^[5][6].

Od 1945 |

W latach 1945–1992 w zamku mieścił się Zakład Opieki Społecznej. W latach 1946-1950 roku mieszkał tu biskup łucki Adolf Piotr Szelążek, wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu, wcielonym do ZSRR^[7]. 1 września 2001 roku rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury, którego dyrektorem został ks. Piotr Rutkowski. Od czasu ponownego przejęcia budynku przez władze kościelne w 1992 roku trwa jego rewitalizacja. W 2010 roku odrestaurowano m.in. kaplicę zamkową^{[8][9][10][11]}.

Architektura |

Zamek składa się z zamku głównego (siedziby komtura), pełniącego funkcje gospodarcze przedzamcza oraz wieży bramnej. Zamek główny (wysoki) jest dwuskrzydłowy (refektarz i kapitularz), dwa jego boki są zamknięte kamienno-ceglanymi murami w nieregularny czworobok. Wjazd do zamku wysokiego odbywał się przez bramę w murze obwodowym. Od wschodu, południa i zachodu zamek otoczony jest fosą (obecnie suchą), od strony północnej znajduje się przedzamcze, na terenie którego znajduje się przebudowany w XIX wieku budynek gospodarczy z XIV wieku oraz dwa późniejsze budynki. Przedzamcze jest otoczone kamiennym murem, w którym od północy znajduje się główna brama wjazdowa z neogotyckim szczytem, a w narożu północno-zachodnim baszta^[12].

W murze północnym zamku wysokiego znajduje się, pochodzący z około 1300 roku, portal z ceramicznym trójpolowym tympanonem o niepewnej ikonografii (postać jeźdźca na koniu, której towarzyszą 2 rycerze). Ta najstarsza zachowana rzeźba na terenie Prus zaliczana jest przez niektórych historyków do najcenniejszych dzieł ceramicznej plastyki średniowiecznej Europy^[13].

W 1930 roku (ponownie 1957 roku) zamek został wpisany do rejestru zabytków^[14]. Jest uważany za jeden z najlepiej zachowanych zamków krzyżackich^[15].

Galeria |

• 
  

  

  
  

  
  

  Główna wieża oraz brama zamku
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Widok na północne zabudowania przedzamcza z główną bramą
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Tympanon bramy wewnętrznej – jeden z najcenniejszych zabytków zamku
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Dziedziniec
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Sala rycerska
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Kaplica
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Skrzydło południowe
  

  
  

  
  

Zobacz też |

• Zabytki Torunia


• Turystyka w Toruniu

Przypisy |