Wał Zygmuntowski Spis treści Historia | Przebieg | Przypisy | Bibliografia | Menu...
Historia Warszawy (I Rzeczpospolita)Umocnienia Warszawy i okolicFortyfikacje polskie do 1795 roku
WarszawęZygmunta III Wazybitwie pod CecorąTurcjiStarego MiastaXV wiekuNowe Miastomurami miejskimiXVI wiekuBarbakanŚródmieściefosęXVII wiekuXVIII wiekuOkopy LubomirskiegoNalewkiFranciszkańskąBonifraterskąArsenałuplac BankowyOgród Saskiulicy Karowejskarpie wiślanejWisłęZamku Królewskimwykopaliska archeologicznePałacu Kazimierzowskiego
Wał Zygmuntowski – ziemne umocnienia otaczające Warszawę, usypane w latach 1621–1624 z rozkazu króla Zygmunta III Wazy. Powstały po bitwie pod Cecorą na wypadek najazdu Turcji.
Spis treści
1 Historia
2 Przebieg
3 Przypisy
4 Bibliografia
Historia |
Mury Starego Miasta już w XV wieku okazały się za ciasne dla rozwijającego się miasta. Powstałe w tym czasie Nowe Miasto znalazło się poza murami miejskimi, które w XVI wieku zostały dokończone, rozbudowane o drugi ciąg i uzupełnione o Barbakan. Dalszy przyrost ludności powodował rozszerzanie się granic zabudowy miejskiej i Wał Zygmuntowski otaczał już większy fragment zabudowy – tzn. Stare Miasto, Nowe Miasto i przedmieścia – praktycznie większy obszar dzisiejszej dzielnicy Śródmieście.
Wał ten posiadał na przedpolu suchą fosę i był to wał ziemny umocniony kamieniami, z drogą wewnętrzną. W związku z brakiem konserwacji wobec braku zagrożenia, wały te zostały ostatecznie wchłonięte przez miejską zabudowę – w rejonie Ogrodu Saskiego już w latach 60. XVII wieku. Kolejnym etapem wyznaczającym granice miasta były usypane w końcu XVIII wieku Okopy Lubomirskiego, w czasie potopu szwedzkiego obrona miasta nadal opierała się o stare mury miejskie, wzmocnione dodatkowo umocnieniami ziemnymi[1].
Przebieg |
Od północy wał biegł łukiem wzdłuż koryta rzeczki Nalewki, przecinając ul. Franciszkańską przy zbiegu z ul. Bonifraterską, dalej dochodził do Arsenału, przez dzisiejszy plac Bankowy (zachodni fragment) i dalej na południe przez Ogród Saski do ulicy Karowej kończąc się na skarpie wiślanej.
Miał kształt półkola opartego o Wisłę, którego środek znajdował się przy Zamku Królewskim. Wewnątrz wału znalazł się teren o powierzchni ok. 125 ha[2].
W związku z faktem, że nieznany jest dokładny przebieg umocnień, kolejne wykopaliska archeologiczne korygują dokładnie ich przebieg[3], choć jeszcze w okresie międzywojennym zakładano, że dochodziły aż w rejon Pałacu Kazimierzowskiego[4].
Od nazwy umocnień pochodzi nazwa obecnej ulicy Wałowej, której nieuregulowany w tamtym czasie bieg wyznaczał właśnie Wał Zygmuntowski[5]. Nazwa ulicy została po raz pierwszy oficjalnie poświadczona w drugiej połowie XVIII wieku[6].
Przypisy |
↑ Co widać m.in. na rycinach Erika Dahlbergha.
↑ Maria Bogucka, Maria I Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Władysław Tomkiewicz, Andrzej Zahorski: Warszawa w latach 1526–1795. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 83-01-03323-1, s. 19.
↑ Tomasz Urzykowski: Sensacyjne odkrycie na pl. Piłsudkiego (sic!). gazeta.pl, 2006-10-05. [dostęp 2007-04-19].
↑ Oskar Sosnowski, Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej na obszarze wielkiej Warszawy, Warszawa, 1930.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 926. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 188. ISBN 978-83-62189-08-3.
Bibliografia |
- M. Kuźma, Zygmuntowskie obwarowania..., Biuletyn Historii Sztuki t. IX, 1947, nr 1/2.
- A. Miłobędzki, Nowo odkryte varsoviana..., Kwartalnik Architektury i Urbanistyki t. VI, 1961, z. 1.
- J. Putkowska, Fortyfikacje Warszawy..., Kwartalnik Architektury i Urbanistyki t. XXV, 1980, z. 1.
| ||||||||||||||||||||
