Mrthfx

Robert Stout
Data i miejsce urodzenia	28 września 1844 Lerwick
Data i miejsce śmierci	19 lipca 1930 Wellington
Premier Nowej Zelandii
Okres	od 16 sierpnia 1884 do 28 sierpnia 1884
Poprzednik	Harry Atkinson
Następca	Harry Atkinson
Premier Nowej Zelandii
Okres	od 3 września 1884 do 8 października 1887
Poprzednik	Harry Atkinson
Następca	Harry Atkinson
Multimedia w Wikimedia Commons

Robert Stout (ur. 28 września 1844 w Lerwick, zm. 19 lipca 1930 w Wellington) – nowozelandzki polityk i prawnik, dwukrotnie pełnił funkcję premiera Nowej Zelandii, a następnie – jako jedyny w historii były premier – stanął na czele nowozelandzkiego Sądu Najwyższego.

Z pochodzenia był Szkotem, dorastał na Szetlandach. Odebrał wykształcenie nauczyciela i geodety, a jako 19-latek wyemigrował do Nowej Zelandii, gdzie osiadł w Dunedin. Próbował znaleźć pracę w górnictwie złota, a gdy mu się to nie udało, postanowił kontynuować edukację, tym razem na kierunku prawniczym. W 1871 – po czterech latach pracy w kancelarii prawnej na stanowiskach pomocniczych – uzyskał prawo samodzielnego wykonywania zawodu adwokata. Mimo absorbującej pracy zawodowej, nie przerwał nauki i dalej studiował ekonomię polityczną oraz teorię moralności.

Karierę polityczną rozpoczynał od zasiadania w Radzie Prowincji Otago. W 1876 został wybrany do parlamentu całej kolonii, a dwa lata później został prokuratorem generalnym w gabinecie George'a Greya. Starał się wprowadzić system stosunków ziemskich, w ramach którego grunty uprawne byłyby własnością państwową, dzierżawioną przez rolników. Chciał w ten sposób uniemożliwić powstanie w Nowej Zelandii silnej klasy posiadaczy ziemskich, której istnienie było jego zdaniem jedną z najważniejszych bolączek ówczesnego brytyjskiego społeczeństwa.

W 1879 wycofał się z polityki, oficjalnie tłumacząc to koniecznością ratowania swojej praktyki adwokackiej (jego wspólnik poważnie zapadł wówczas na zdrowiu i firma została bez szefa). Nieoficjalnie mówiło się o jego konflikcie z premierem. W tym czasie nawiązała się jego przyjaźń z innym byłym ministrem – Johnem Ballance'm. Obaj panowie rozmyślali nad koniecznością powołania w Nowej Zelandii partii politycznej z prawdziwego zdarzenia (dotychczas polityka kolonii opierała się na doraźnych i nieformalnych stronnictwach).

Stout powrócił do parlamentu po wyborach z 1884 roku i zawarł strategiczny sojusz z byłym premierem Juliusem Vogelem. Wkrótce później Stout i Vogel zdołali przeforsować wotum nieufności dla rządu Harry'ego Atkinsona i utworzyli swój gabinet, w którym Stout został premierem, a Vogel ministrem finansów. Po niespełna dwóch tygodnia Atkinson obalił ten rząd i bez powodzenia próbował odbudować własny, jednak siedem dni później parlament powtórnie udzielił mu wotum nieufności, a Stout objął władzę na kolejne trzy lata. Najważniejszymi punktami jego programu była rozbudowa kolei, zwiększenie liczby szkół średnich i reformy gospodarcze. Sytuacja ekonomiczna systematycznie się jednak pogarszała. W 1887 premier nie zdołał obronić w wyborach swego mandatu parlamentarnego, co automatycznie oznaczało koniec jego gabinetu.

Stout po raz kolejny powrócił do pracy adwokackiej, a tymczasem jego przyjaciel Ballance założył pierwszą poważną nowozelandzką partię – Partię Liberalną, doszedł z nią do władzy i został premierem. Wkrótce potem Ballance poważnie zachorował i namaścił Stouta na swego następcę. Z myślą o tym były premier powrócił w 1893 do parlamentu, jednak nie zdołał wygrać wyborów na lidera partii, ulegając w nich dawnemu zastępcy Ballance'a, Richardowi Seddonowi. Stout pozostał w parlamencie do 1898, będąc zagorzałym krytykiem przywódcy własnej partii.

W 1899 rozpoczął wypełnianie drugiej ze swych kluczowych życiowych ról – został prezesem Sądu Najwyższego Nowej Zelandii. Był wielkim zwolennikiem resocjalizacji zamiast surowego karania, odegrał też dużą rolę w porządkowaniu nowozelandzkiego porządku prawnego. Przeszedł na emeryturę po 27 latach, w 1926 roku. Zmarł w Wellington cztery lata później, w wieku 85 lat.

Od 1886 używał tytułu Sir, do którego miał prawo jako kawaler Orderu św. Michała i św. Jerzego klasy Rycerz Komandor. W 1921 został powołany w skład Tajnej Rady.

Linki zewnętrzne |

• Biografia na stronie Premiera Nowej Zelandii

p • d • e Premierzy Nowej Zelandii Henry Sewell William Fox Edward Stafford Alfred Domett Frederick Whitaker Frederick Weld George Waterhouse Julius Vogel Daniel Pollen Harry Atkinson George Grey John Hall Robert Stout John Ballance Richard Seddon William Hall-Jones Joseph Ward Thomas Mackenzie William Massey Francis Bell Gordon Coates George Forbes Michael Savage Peter Fraser Sidney Holland Keith Holyoake Walter Nash Jack Marshall Norman Kirk Bill Rowling Robert Muldoon David Lange Geoffrey Palmer Mike Moore Jim Bolger Jenny Shipley Helen Clark John Key Bill English Jacinda Ardern