Antoni Janus Życiorys | Bibliografia | Menu nawigacyjne
Ludzie związani z Grodziskiem WielkopolskimOdznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)Odznaczeni Krzyżem NiepodległościOfiary KL AuschwitzPolskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnychPowstańcy wielkopolscy (1918–1919)Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)Polacy – żołnierze Kaiserliche Marine w I wojnie światowejUrodzeni w 1891Zmarli w 1942Ludzie związani z Wyrzyskiem
17 maja1891Kobylnikach21 marca1942KL Auschwitzpowstaniec wielkopolskiwojny polsko-bolszewickiejKL AuschwitzI wojny światowejGrodziska WielkopolskiegoOpalenicyRakoniewicachVirtuti MilitariJaromierzem17 pułku artylerii ciężkiejWyrzyskuGeneralnego GubernatorstwaGestapoKrzyżem Niepodległości
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
 ogniomistrz | ||
| Data i miejsce urodzenia | 17 maja 1891 Kobylniki | |
| Data i miejsce śmierci | 21 marca 1942 KL Auschwitz | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | przed 1915–1920 | |
| Siły zbrojne | Armia Cesarstwa Niemieckiego, Armia Wielkopolska, Wojsko Polskie | |
| Jednostki | 17 pułk artylerii ciężkiej | |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, powstanie wielkopolskie | |
| Odznaczenia | ||
  | ||
Antoni Janus (ur. 17 maja 1891 w Kobylnikach, zm. 21 marca 1942 w KL Auschwitz) – powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i więzień KL Auschwitz.
Życiorys |
W czasie I wojny światowej był marynarzem na niemieckim okręcie "Wolf". Po zakończeniu działań wojennych wrócił do rodzinnego Grodziska Wielkopolskiego, gdzie w listopadzie 1918 r. był inicjatorem utworzenia rady żołnierskiej. Był organizatorem działań powstańczych także w pobliskiej Opalenicy. Brał udział w opanowywaniu niemieckich transportów kolejowych na linii Poznań-Berlin, gdzie zdobyto znaczne ilości broni. Awansowany na stopień sierżanta został mianowany dowódcą plutonu w grodziskiej kompanii powstańczej. Szczególną odwagą wykazał się w czasie obrony dworca kolejowego w Rakoniewicach 3 stycznia 1919 r., za co został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy. 10 stycznia w trakcie rozpoznania pod Jaromierzem dostał się do niewoli niemieckiej. W kwietniu 1919 r. sąd we Frankfurcie nad Odrą skazał go na karę śmierci, w drodze na miejsce egzekucji udało mu się jednak zbiec i wrócić do Grodziska. W 1920 r. wstąpił ochotniczo do 17 pułku artylerii ciężkiej i służył w nim do listopada 1920 r. Do rezerwy odszedł w stopniu ogniomistrza. W okresie międzywojennym pracował jako woźny sądowy w Grodzisku, a potem w Wyrzysku. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał na teren Generalnego Gubernatorstwa licząc na to, że nie zostanie tam odnaleziony przez Gestapo. Pod koniec września 1941 r. został jednak aresztowany i wysłany do KL Auschwitz, gdzie zmarł 21 marca 1942 r. Osierocił 8 dzieci, które miał z Gertrudą z d. Ratajczak. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim odznaczony został także Krzyżem Niepodległości.
Bibliografia |
- "Grodziski Słownik Biograficzny Powstańców Wielkopolskich z 1918-1919 roku" (praca zbiorowa), Starostwo Powiatowe w Grodzisku Wlkp. i Towarzystwo Miłośników Ziemi Grodziskiej,Grodzisk Wielkopolski 2014, ISBN 978-83-938819-0-1, str. 90-91
Zdzisław Kościański, Bogumił Wojcieszak, "Trzeba było pójść...Powiat Nowotomyski w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919. Historia i Pamięć", Nowy Tomyśl 2010, ISBN 978-83-915081-7-6
