Szlamiec wielki Spis treści Systematyka | Występowanie | Morfologia | Ekologia | Status i ochrona |...
Gatunki o podwyższonym ryzyku wyginięciaBekasowate
gatunekptakarodzinybekasowatychAzjiAustraliisiedliskaBlythaholotypuKalkutęPetersaTakson monotypowystepySyberiiMongolięChinyHeilongjiangZimujeIndiiPacyfikuJaponięAustralięNową ZelandięSumatrzeJawieEuropieupierzenieSamicamokradładelttrawturzyclagunysolniskarycykamirybylarwyowadówmięczakówwieloszczetyrybitwami białoskrzydłymiCzerwonej księdze gatunków zagrożonychMiędzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów
| ||
Limnodromus semipalmatus[1] | ||
| (Blyth, 1848)[2][3] | ||
 | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | neognatyczne | |
Rząd | siewkowe | |
| Podrząd | bekasowce | |
Rodzina | bekasowate | |
| Podrodzina | słonki | |
Rodzaj | Limnodromus | |
Gatunek | szlamiec wielki | |
Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10] | ||
 bliski zagrożenia | ||
Szlamiec wielki (Limnodromus semipalmatus) – gatunek ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Średniej wielkości ptak występujący na terenie Azji oraz Australii. Zamieszkuje głównie siedliska w pobliżu wody. Gatunek bliski zagrożenia wyginięciem.
Spis treści
1 Systematyka
2 Występowanie
3 Morfologia
4 Ekologia
4.1 Środowisko życia
4.2 Tryb życia
4.3 Rozród
5 Status i ochrona
6 Przypisy
Systematyka |
Takson po raz pierwszy opisany przez Blytha w 1848 roku pod nazwą Macrorhamphus semipalmatus[2]. Jako lokalizację holotypu autor wskazał Kalkutę[2]. W rodzaju Limnodromus ptak ten został umieszczony przez Petersa w 1934 roku[3]. Separacja zachodnich i wschodnich populacji, różne trasy migracji i miejsca zimowania mogą uzasadniać istnienie podgatunków[11]. Nazwa rodzajowa Limnodromus pochodzi od słów limnē (λιμνη) oznaczającego w języku greckim bagno oraz przyrostka -dromos (-δρομος) oznaczającego w języku greckim biegacza[12]. Nazwa gatunkowa semipalmatus pochodzi od słów: semi oznaczającego w łacinie połowa, mały oraz palmatus oznaczającego w łacinie płetwowaty[13]. Takson monotypowy – nie wyróżnia się podgatunków[11][14][15].
Występowanie |
Szlamiec wielki w sezonie lęgowym zasiedla centralną Azję i stepy południowej części Syberii, na południe po Mongolię i północno-wschodnie Chiny (prowincja Heilongjiang). Zimuje na południu: od wschodnich Indii przez południowo-wschodnią Azję po zachodni region Pacyfiku: Japonię, Australię i Nową Zelandię[11][14][16]. Największe zimowiska znajdują się na Sumatrze i Jawie. Zabłąkane osobniki zanotowano w zachodniej Europie[17].
Morfologia |
Ptak ten jest wyraźnie większy od pozostałych przedstawicieli rodzaju Limnodromus. Długość ciała 33-36 cm, masa ciała 127-245 g, rozpiętość skrzydeł 59 cm[11]. Samice nieco większe od samców[18]. W szacie godowej upierzenie głowy, szyi i piersi koloru kasztanowo-czerwonego, tył i boki brzucha głównie białawe. Górne część ciała czarniawe pokryte smugami w kolorze jasnobrązowym i kasztanowatym[11]. Czubek głowy i smuga ciągnąca się od dzioba do oka koloru brązowego. Samica jest nieco ciemniejsza niż samiec. Dziób i nogi czarniawe. W szacie spoczynkowej głowa bledsza, szyja i pierś z białym cętkami, górne części ciała szarobrązowe. U osobników młodocianych na szyi i piersi płowe smugi, górna część ciała czarna z wąskimi bladopłowymi paskami[11].
Ekologia |
Środowisko życia |
W czasie sezonu rozrodczego zamieszkuje rozległe, słodkowodne mokradła, brzegi jezior czy delt oraz tereny zalewowe rzek (zalane łąki i trawiaste bagna, stepy i strefy leśno-stepowe z krótkim okresem wegetacji traw i turzyc). Czasami spotykany na polach ryżowych[11]. Poza sezonem rozrodczym zamieszkuje odsłonięte, przybrzeżne strefy, ujścia rzek, błotniste laguny, pływowe zatoki lub solniska[11]. Za kryjówki służą mu piaszczyste plaże lub płytkie laguny, gdzie jest często spotykany z rycykami[11].
Tryb życia |
Tryb życia słabo poznany. Zazwyczaj spotykany w parach lub w małych grupach[11]. W kryjówkach i na terenach obfitych w pożywienie spotykany w stadach liczących do 100 osobników[11]. Pożywienie zdobywa chodząc i sondując dziobem w płytkiej wodzie lub w błocie, czasami zanurzając całkowicie głowę[11]. W skład diety wchodzą małe ryby, larwy owadów i mięczaków oraz wieloszczety[11][18][19].
Rozród |
Lęgi, w małych koloniach liczących 6-20 par, zależne od poziomu wody, przypadają na okres od końca maja do początku czerwca[11]. Gniazda, budowane w płytkim zagłębieniu i wyłożone trawą, są oddalone od siebie od 4 do 350 m. Szlamce często gniazdują razem z rybitwami białoskrzydłymi (Chlidonias leucopterus). Samica składa 2 (rzadziej 3) jaja[11]. Okres inkubacji trwa 22 dni, wysiadują obydwoje rodzice[11]. Gniazda często niszczone są przez powodzie (nawet do 75%) lub rozdeptywane przez bydło[11].
Status i ochrona |
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (bliski zagrożenia)[10]. Całość populacji szacuje się na 23 000 osobników[10]. Zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata ich terenów lęgowych na skutek osuszania terenów podmokłych na potrzeby rolnictwa lub ich wysychanie na skutek zmian klimatycznych. Utrata i degradacja terenów podmokłych wzdłuż trasy migracji tych ptaków może stanowić dla nich potencjalne zagrożenie[20].
Przypisy |
↑ Limnodromus semipalmatus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ abcd E. Blyth. Report of Curator Zoological Department. „Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 17 (1), s. 252, 1848 (ang.).
↑ ab J. L. Peters: Checklist of Birds of the World. Cz. 2. Cambridge: Harward University Press, 1934, s. 273. (ang.)
↑ E. Blyth. Report of Curator, Zoological Department, for February to May Meetings, 1859. „Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 28, s. 280, 1859 (ang.).
↑ M. J. Verreaux. Considérations sur les oefus des oiseaux, par A. Maquin-Tandon. „Revue et Magasin de Zoologie pure et appliquée”. Seria 2. 12, s. 206, 1860 (fr.).
↑ H. Seebohm: A history of British birds. Cz. 3. Londyn: R. H. Porter, and Dulau & Co., 1885, s. 169. (ang.)
↑ H. Seebohm: The geographical distribution of the family Charadriidæ, or the plovers, sandpipers, snipes, and their allies. Londyn: Henry Sotheran & Co., 1887, s. 399. (ang.)
↑ R. B. Sharpe: Catalogue of the Birds in the British Museum. Cz. 24: Limicolae. Longmans & Co., Dulau & Co., Kegan Paul & Co. and British Museum (Natural History), 1896, s. 400. (ang.)
↑ Baker, E. C. Stuart: The Fauna of British India including Ceylon and Burma. Wyd. 2. Cz. 8. Londyn: Taylor and Francis, 1930, s. 525. (ang.)
↑ abc Limnodromus semipalmatus. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
↑ abcdefghijklmnopq J. Van Gils, P. Wiersma: Asian Dowitcher (Limnodromus semipalmatus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-05-31]. (ang.)
↑ Jobling, J. A.: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-11-15]. (ang.)
↑ Jobling, J. A.: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-11-15]. (ang.)
↑ ab Frank Gill, David Donsker: Family Scolopacidae (ang.). IOC World Bird List: Version 4.2. [dostęp 2014-05-31].
↑ Denis Lapage: Szlamiec wielki (Limnodromus semipalmatus) (Blyth, 1848). Avibase. [dostęp 2014-05-31].
↑ Asian Dowitcher Limnodromus semipalmatus (ang.). BirdLife International. [dostęp 2014-05-31].
↑ F. Sueur, J. B. Mouronval, D. Vandromme. [Two Asiatic waders in the Marquenterre, northern France: Semi-palmated Snipe (Limnodromus semipalmatus), new to western Europe and Terek Sandpiper (Xenus cinereus), first 20th century record for Picardy.]. „Avocetta”. 14, s. 74-77, 1990 (ang.).
↑ ab Limnodromus semipalmatus — Asian Dowitcher (ang.). Australian Goverment: Departament of the Environment. [dostęp 2014-05-31].
↑ P. J. Higgins, S. J. J. F. Davies: Handbook of Australian, New Zealand, and Antarctic Bird. Cz. 3: Snipe to Pigeons: Snipe to Pigeons. Melbourne: Oxford University Press, 1996. ISBN 978-0195530704. (ang.)
↑ Mark Barter: Shorebirds of the Yellow Sea. Canberra: Wetlands International, 2002, s. 37. ISBN 90-5882-009-2. (ang.)
