Mrthfx

Notatnik (ang. Notepad) – prosty edytor tekstu dołączany do systemu Microsoft Windows od czasu wersji 1.0 wydanej w 1985.

Format zapisu |

Notatnik nie umożliwia stosowania formatowania tekstu, a pliki w nim tworzone są domyślnie zapisywane z rozszerzeniem *.txt. Dzięki temu, że Notatnik nie dodaje specjalnych znaków formatujących, nadaje się on do edycji wielu rodzajów plików. Może jednak dodawać znacznik BOM, więc nie nadaje się zarówno do edycji plików binarnych, jak i niektórych skryptów (np. PHP). Ponadto Notatnik nie potrafi poprawnie wyświetlić plików z innymi znakami końca linii (np. w formacie Unix lub Macintosh). Błąd ten został poprawiony w testowej kompilacji (Insider Preview) systemu Windows 10 o numerze 17666 (RS5).

Funkcjonalność |

Pierwsze edycje Notatnika oferowały jedynie najprostsze funkcje, takie jak wyszukiwanie tekstu. Nowsze wersje systemu Windows zawierają zaktualizowaną wersję programu umożliwiającą wyszukiwanie oraz zamianę tekstu oraz dostęp do funkcji za pomocą skrótów klawiaturowych. W starszych wersjach programu (które dostępne były w systemach Windows 95, 98, Me oraz 3.1) istnieje 64-kilobajtowy limit wielkości edytowanego pliku.

Początkowo jedyną czcionką dostępną dla Notatnika był Fixedsys. W systemach Windows NT 4.0 i 98 dodano możliwość zmiany czcionki, natomiast w Windows 2000 czcionkę Fixedsys zastąpiono czcionką Lucida Console.

W systemach opartych na Windows NT Notatnik może edytować tradycyjne 8-bitowe pliki tekstowe oraz pliki tekstowe w formacie Unicode (zarówno UTF-8 jak i UTF-16, a w przypadku UTF-16: little endian i big endian; zobacz kolejność bajtów).

Zamienniki |

Do wielu zadań Notatnik zastępowany jest WordPadem lub innym procesorem tekstu, jak Microsoft Word. Notatnik jednak nie wymaga blokowania dostępu do pliku, więc plik może zostać uruchomiony przez inne procesy, użytkowników lub komputery, co nie byłoby możliwe przy użyciu WordPada. Dodatkowo Notatnik jest szybszy i łatwiejszy w obsłudze niż WordPad lub Microsoft Word, co jest związane z brakiem możliwości jakiegokolwiek formatowania tekstu.

Notatnik był do niedawna aplikacją dostępną jedynie na system Windows, lecz teraz można go uruchomić także na wolnodostępnym systemie operacyjnym ReactOS. Program dołączony do ReactOS został stworzony dzięki pomocy zespołu WINE i jest udostępniany na licencji GNU Lesser General Public License (GNU LGPL).

Istnieje wiele zamienników Notatnika zawierających większą liczbę funkcji, w tym takie, które wzięły nazwę od jego angielskiej nazwy (np. Notepad++ i Notepad2).

Ciekawostki |

Błąd rozpoznawania plików Unicode |

Notatnik dołączony do systemów Windows 2000 i Windows XP rozpoznaje pliki wykorzystujące Unicode nawet w przypadku braku znacznika kolejności bajtów. Funkcja odpowiedzialna za ten proces jest jednak niedoskonała, skutkiem czego Notatnik rozpoznaje niektóre teksty zapisane małymi literami w kodowaniu ASCII jako UTF-16. W rezultacie aplikacja odczytuje i wyświetla plik o treści np. "xxxx xxx xxx xxxxx" jako zapisany w Unikodzie (istotne jest tutaj użycie małych liter oraz pogrupowanie znaków w 4 wyrazy o odpowiedniej długości tj. 4, 3, 3 i 5 znaków, przy czym działają tylko niektóre kombinacje). Jeśli w systemie zainstalowana jest odpowiednia czcionka, Notatnik wyświetli ciąg znaków pisma chińskiego.

W sieci pojawiały się różnego rodzaju mistyfikacje wykorzystujące ten fakt i interpretujące go jako easter egg. Podawane były różne teksty, pasujące do schematu tekstu, m.in. "bush hid the facts" (ang. Bush ukrył fakty) czy "this app can break" (ang. ten program może się zepsuć).

W wersji Notatnika dołączonej do Windows Vista i nowszych błąd ten został usunięty.

Data w plikach LOG |

Wpisując w pierwszej linii ".LOG" (nie dodając żadnych spacji po tym ciągu) i zapisując plik, można stworzyć plik logu. Od tej pory przy każdym następnym otwarciu pliku na końcu tekstu pojawi się aktualna data. Podobną funkcjonalność posiada m.in. Programmer’s Notepad.

Ukrywanie paska stanu |

Zaznaczenie opcji Format → Zawijanie wierszy dezaktywuje opcję Widok → Pasek stanu. Tym samym nie można sprawdzić, w której linii (i kolumnie) znajduje się kursor po włączeniu funkcji zawijania wierszy.