Polacy w ZSRR Zobacz też | Bibliografia | Menu nawigacyjne
Polacy w ZSRR
PolakówpolskiegoZwiązku Radzieckiegolat 90.
Mniejszość polska w ZSRR to określenie Polaków lub osób pochodzenia polskiego, zamieszkałych na terenie Związku Radzieckiego.
W okresie utworzenia ZSRR (1917–1922), na terenie tego państwa zamieszkiwało ponad milion Polaków i osób pochodzenia polskiego. Do początku lat 90. XX wieku liczba ta spadła nieco poniżej jednego miliona. Historię mniejszości polskiej w ZSRR można podzielić na następujące okresy:
- 1917–1921 – okres rewolucji, wojny domowej i wojny polsko-bolszewickiej;
- 1921–1938 – okres porewolucyjny, początek stalinizmu, likwidacja Komunistycznej Partii Polski, Marchlewszczyzny, Dzierżyńszczyzny, operacja polska NKWD, podczas której rozstrzelano ponad 111 091 Polaków lub osób oskarżonych o związki z Polakami, a następnych 100 000 Polaków deportowano do łagrów. Podczas wielkiego głodu na Ukrainie zmarło około 21 000 Polaków.
- 1939–1947 – represje ZSRR wobec Polaków i obywateli polskich 1939–1946, jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku), zbrodnia katyńska;
- 1947–1991 – liczebność mniejszości polskiej w ZSRR określa się na powyżej 1 000 000. Obecnie Polacy w Rosji to około 100 000–175 000 (z powodu rozpadu ZSRR i „odziedziczenia” polskich mniejszości przez kraje takie jak Litwa, Białoruś, Ukraina czy Kazachstan).
Zobacz też |
- Wysiedlenie Polaków ze Lwowa
- Wysiedlenie Polaków z Kresów Wschodnich 1944–1946
- Wysiedlenie Polaków z Kresów Wschodnich 1955–1959
Bibliografia |
Hieronim Kubiak: Mniejszości polskie i Polonia w ZSRR, Uniwersytet Jagielloński. Instytut Badań Polonijnych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, ISBN 83-04-03870-6.
Wojciech Necel: Polacy w ZSRR: historia i perspektywy, Wydawnictwo Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej Hlondianum, 1991.
Julian Siedlecki: Losy Polaków w ZSRR w latach 1939-1945, Graf, 1990, ISBN 83-85130-17-9.
Ewa Nowicka-Rusek: Polacy czy cudzoziemcy?: Polacy za wschodnia̜ granica̜, Zakład Wydawniczy Nomos, 2000.
