Mrthfx

Walenty Krząszcz (ur. 13 lutego 1886 w Górkach Wielkich, zm. 3 kwietnia 1959 w Międzyrzeczu) – polski pisarz i nauczyciel.

Ukończył niemieckie seminarium nauczycielskie w Cieszynie. Pracował w wyuczonym zawodzie w szkołach ludowych na terenie Śląska Cieszyńskiego. Kierował placówkami oświatowymi m.in. w Kisielowie i Lesznej Górnej (1915-1922), a następnie do 1949 (z przerwą w okresie II wojny światowej) w Międzyrzeczu. Udzielał się także jako organista.

Początkowo tworzył w języku niemieckim. W Kisielowie zaangażował się w działalność Śląskiej Partii Ludowej, a na łamach jej organu prasowego "Ślązaka" opublikował napisane mieszanką dialektu cieszyńskiego z literacką polszczyzną Opowiadania z życia ludu śląskiego^[1] Jako katolik był za działalność w partii Józefa Kożdonia wielokrotnie krytykowany przez polskich działaczy narodowych na łamach organu Związku Śląskich Katolików - "Gwiadki Cieszyńskiej"^[2]. Po polsku zadebiutował powieścią Z cieszyńsko-śląskiej wsi w 1919 r. Napisał m.in. powieści Szkoła na pustkowiu, Janek, Mamidło cieszyńskie, Zdrajca powstańców oraz autobiograficzne W złotym Cieszynie i Przed maturą. Treść wielu z nich była powiązana z regionem Śląska Cieszyńskiego i poświęcona zwyczajom i problemom lokalnej codzienności.

Był autorem kilku sztuk scenicznych dla teatrów amatorskich (m.in. Grynia, herszt zbójników, Raubczycy spod Czantorii i Wesele cieszyńskie), spośród których drukiem wydano tylko tę ostatnią. Był także autorem wielu nowel i gawęd drukowanych w prasie regionalnej.

"Gawędziarz spod Witalusza", jak go nazywano (od nazwy wzgórza Witalusz w Górkach Wielkich), spoczywa na cmentarzu w rodzinnej wsi.

Przypisy |

Bibliografia |

• 
  Walenty Krząszcz, "Bibliowieści. Informator Biblioteki Miejskiej w Cieszynie" nr 4(18)/2005