Macierzanka tymianek Spis treści Morfologia | Zastosowanie | Ciekawostki | Przypisy | Menu...
JasnotowateRośliny leczniczeRośliny przyprawowe
L.gatunekjasnotowatychMorza Śródziemnego
| ||
 | ||
Systematyka[1] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | Euphyllophyta | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Klad | astrowe | |
Rząd | jasnotowce | |
Rodzina | jasnotowate | |
Rodzaj | macierzanka | |
Gatunek | macierzanka tymianek | |
Nazwa systematyczna | ||
Thymus vulgaris L. 1753 Sp. pl. 2:591. 1753 | ||
Macierzanka tymianek, tymianek właściwy[2] (Thymus vulgaris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Zwyczajowo nazywany jest też tymiankiem pospolitym i tymianem. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, obecnie rośnie dziko w Maroku, Grecji, Turcji, Włoszech i Hiszpanii[3]. Jest uprawiany w wielu regionach świata.
Spis treści
1 Morfologia
2 Zastosowanie
3 Ciekawostki
4 Przypisy
Morfologia |
- Pokrój
- Roślina trwała. Niska krzewinka dorastająca do 20-30 cm wys. Łodygi wyprostowane lub łukowato podnoszące się, silnie rozgałęzione, 4-kanciaste, popielato-szaro owłosione, u podstawy drewniejące.
- Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, liście podługowatojajowate, krótkoogonkowe, górne prawie siedzące; długości do 1,2 cm i pół centymetra szerokości; całobrzegie, podwinięte z obu stron (charakterystyczna cecha gatunkowa), gruczołkowato kropkowane, spodem białojedwabiste.
Kwiaty tymianku
- Kwiaty
- Drobne, osadzone w nibyokółkach w kątach liści, krótkoszypułkowe. Kielich dzwonkowaty, dwuwargowy. Górna warga 3-ząbkowa, dolna 2-ząbkowa o ostrych zakończeniach, zabarwiona na kolor liliowy do różowego. Kwitnie od maja do września.
- Owoc
- Brunatne rozłupki.
- Korzeń
- Wrzecionowaty, słabo rozgałęziony, zdrewniały.
Zastosowanie |
- Tymianek znano już w starożytności. Egipcjanie stosowali go do kadzideł i mumifikacji zwłok. Samarytanie używali go jako środka bakteriobójczego na 3000 lat p.n.e.
- Aktualnie stosuje się tymianek jako przyprawę, zwłaszcza w kuchni francuskiej. Ma silny aromat.
- Ziele tymianku zawiera od 0,75 do 3,5% olejku, którego głównym składnikiem jest tymol i karwakrol. Właśnie wzajemny stosunek obu tych fenoli odpowiada za walory smakowe przyprawy.
Roślina lecznicza. Ma działanie bakterio- i grzybobójcze oraz wykrztuśne. Używa się go przy kaszlu, dolegliwościach gardła (kaszel, chrypka) do poprawiania apetytu, a także trawienia[4]. Zawarte w liściach substancje wykazują również działanie przeciwutleniające[5].- Ze względu na swoje właściwości stosowany do przygotowania płukanki gardła, naparu inhalacyjnego a także do sporządzania płukanki do pielęgnacji włosów.[6]
Ciekawostki |
- Słowo "tymianek" pochodzi od greckiego thymon, co oznacza "odważny". Podobno jest lekiem na nieśmiałość.
Przypisy |
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-31].
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 485. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
↑ Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
↑ Remigius Chizzola. Antioxidative Properties of Thymus vulgaris Leaves: Comparison of Different Extracts and Essential Oil Chemotypes. „J. Agric. Food Chem.”. 56. 16. s. 6897–6904.
↑ Zioła przyprawiają o zdrowie (pol.). 2013. [dostęp 2013-02-10].
