Arasari kędzierzawy Spis treści Zasięg występowania | Taksonomia | Morfologia | Ekologia | Status...
Tukanowate
gatunekptakarodzinytukanowatychAmazoniiAmazonkiPeruMarañónBrazyliąMadeiraXinguParáBoliwiiPandoCochabambaMato GrossoJohann Georg Waglermiejsce typoweCharles Barney CoryKarol Lucjan Bonapartemonotypowymblisko spokrewnionyarasari rdzawoszyimgr.Epitet gatunkowyAugusta Charlesa Eugène Napoléona de BeauharnaisaMarii IItęczówkiSamicasamiecn.p.m.owocewawrzynowatelęgikacyków żółtosternychKopulacjęCzerwonej księdze gatunków zagrożonychMiędzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobówang.arasari czarnoszyimarasari brązowouchym
| ||
Pteroglossus beauharnaesii[1] | ||
Wagler, 1832 | ||
 | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
Rząd | dzięciołowe | |
| Podrząd | dzięciołowce | |
Rodzina | tukanowate | |
| Podrodzina | tukany | |
Plemię | Ramphastini | |
Rodzaj | Pteroglossus | |
Gatunek | arasari kędzierzawy | |
Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 najmniejszej troski | ||
Arasari kędzierzawy[3] (Pteroglossus beauharnaesii) – gatunek ptaka z rodziny tukanowatych (Ramphastidae). Ptak ten występuje w Amazonii, nie jest zagrożony wyginięciem.
Spis treści
1 Zasięg występowania
2 Taksonomia
2.1 Etymologia
3 Morfologia
4 Ekologia
4.1 Głos
4.2 Siedlisko i pokarm
4.3 Lęgi
5 Status i ochrona
6 Przypisy
Zasięg występowania |
Arasari kędzierzawy występuje w południowo-zachodniej Amazonii na południe od Amazonki, z północnym Peru (na południe od rzeki Marañón) i zachodnią Brazylią (na wschód na ujścia rzeki Madeira i dalej na południe, do górnego biegu rzeki Xingu, pojedyncza obserwacja w południowo-zachodnim stanie Pará) i z południa do północnej i środkowej Boliwii (Pando, Cochabamba) i północnego Mato Grosso[4][2][5].
Taksonomia |
Gatunek ten po raz pierwszy opisał niemiecki przyrodnik Johann Georg Wagler w 1832 roku na łamach Isis von Oken[6]. Jako miejsce typowe Wagler wskazał błędnie Pará w Brazylii[6]; miejsce typowe określił w 1919 roku Charles Barney Cory na północny region Amazonii wschodniego Peru[7]. W 1850 roku Karol Lucjan Bonaparte zaproponował umieszczenie P. beauharnaesii w monotypowym rodzaju Beauharnaisius[8]. Rick Wright w 2015 roku[9] wskazuje, że gatunek ten został opisany po raz pierwszy przez Waglera w 1831 roku pod nazwą Pteroglossus Beauharnaisii i w takim razie epitet gatunkowy poprawnie powinien brzmieć beauharnaisii[10].
Dane genetyczne wskazują, że gatunek ten jest blisko spokrewniony z arasari rdzawoszyim (P. bitorquatus)[11].
Etymologia |
Nazwa rodzajowa: gr. πτερον pteron – pióro; γλωσσα glōssa – język[12]. Epitet gatunkowy honoruje Augusta Charlesa Eugène Napoléona de Beauharnaisa (1810–1835), 2. księcia Leuchtenberg, 2. księcia Eichstätt, księcia-małżonka Marii II, królowej Portugalii w latach 1834–1835, kolekcjonera i mecenasa nauki[12].
Morfologia |
Długość ciała 42–46 cm; masa ciała 164–280 g[4]. Charakterystyczny ptak, ze stosunkowo krótkim dziobem i bardzo długi ogonem. Obie płcie mają skręcone, błyszczące czarne pióra na czubku głowy, które tworzą charakterystyczną kędzierzawą „fryzurę”; grzbiet, barkówki i kuper czerwone, reszta górnych części ciała ciemnozielona. Gardło blade z żółto-białymi piórami z błyszczącymi czarnymi plamkami na końcach, czasami ciągnące się do żółtej piersi, na której występuje czerwony pas, brzuch żółty, pokrywy podogonowe żółte, ale mogą występować czerwone wstawki. Szczęka górna brązowo-pomarańczowa z bordowym paskiem pośrodku, żuchwa w kolorze kości słoniowej, przechodząca w pomarańczową w kierunku czubka. Naga skóra na bokach twarzy niebieska, rubinowa nad i za okiem, często ukryta w piórach; tęczówki koloru czerwonego. Samica ma krótszy dziób niż samiec. Młode ptaki ciemniejsze[4].
Ekologia |
Ilustracja o podpisie „Adventure with Curl-crested Toucans” autorstwa Josiaha Wood Whympera z 1863 roku przedstawiająca polowanie na arasari kędzierzawego
Głos |
Odzywa się bardzo zmiennym, głębokim „rrek”, miękkim „rrr”, twardym, a nawet chrząkającym „grenk”, w seriach, szybciej lub wolniej, niektóre dźwięki akcentowane kłapaniem dziobem; grupa odzywa się miękkim „et-et” przed noclegiem; sporadycznie odzywa się tubowym „eet”[4]. Zmienne odgłosy prawdopodobnie powiązane z indywidualnymi interakcjami w obrębie grupy[4].
Siedlisko i pokarm |
Arasari kędzierzawy jest najprawdopodobniej gatunkiem osiadłym, migracje odbywają się tylko lokalnie i na krótkie odległości[4]. Ptak ten zamieszkuje nizinne, wilgotne lasy, zarówno suche, jak i bagniste, brzegi lasów i polan, również niższe lesiste wzgórza[4]. Zwykle przebywa poniżej 500 m n.p.m., ale czasami spotykany na 900 m n.p.m., w szczególności w pobliżu Andów[4].
Skład diety jest słabo poznany, spożywa głównie owoce takie jak figi i wawrzynowate z rodzaju Ocotea[4]. Żywi się również jajami i młodymi ptakami, najprawdopodobniej wtedy, gdy odbywają się lęgi i potrzebuje białka dla piskląt[4]. Pokarm zdobywa niemal całkowicie przebywając w grupach liczących od 3 do 12 ptaków, głównie w baldachimie lasu, czasami również w krzewach, które porastają polany[4]. Obserwowano również energicznie ataki i niszczenie gniazd kacyków żółtosternych (Cacicus cela)[4]. W niewoli podobno nie są tak agresywne i drapieżne jak inne gatunki z rodzaju Pteroglossus[4].
Lęgi |
Obserwacje i dane ze schwytanych ptaków wskazują, że sezon rozrodczy przypada na okres od maja do sierpnia, okazjonalnie do listopada, a nawet lutego[4]. Kopulację odnotowano w czerwcu, zarówno w Mato Grosso, jak i w Pará[4]. Prawdopodobnie gniazduje w grupach. Gody obejmują głębokie skłony i nawoływanie, z gonitwą wśród drzew[4]. Brak informacji na temat wielkości lęgu, czasu inkubacji czy wychowu młodych[4].
Status i ochrona |
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[2]. Globalna wielkość populacji nie została ilościowo oszacowana, ale gatunek ten jest opisany jako „rzadki”[13]. Zasadniczo gęstość występowania w lesie ocenia się na około 1 ptaka na 10–12 ha lub 8 ptaków na 100 ha[4]. Potrzeba więcej danych na temat biologii tego gatunku, która jest niezbędna w przypadku podjęcia działań ochronnych; obserwacje interakcji tego ptaka z arasari czarnoszyim (P. aracari) i arasari brązowouchym (P. castanotis) mogą dostarczyć użytecznych informacji[4]. Zagrożeniem dla arasari kędzierzawego jest łowiectwo ze strony ludzi: gdy jeden z członków stada zostaje schwytany przez myśliwego lub drapieżnika, reszta grupy nie ucieka, wszystkie ptaki pozostają w pobliżu, nawołując głośno[4]. Podejrzewa się, że ptak ten straci 16,3–20,6% odpowiednich siedlisk w miejscu jego występowania w ciągu trzech pokoleń (21 lat) na podstawie modelu wylesiania Amazonii i jego populacja spadnie o 25% lub więcej w ciągu trzech pokoleń[14].
Przypisy |
↑ Pteroglossus beauharnaesii, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ abc BirdLife International 2012, Pteroglossus beauharnaesii [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2016-1 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Ramphastini Vigors, 1825 - chruściele - Rails and Coots (wersja: 2016-09-15). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-09-25].
↑ abcdefghijklmnopqrst L.L. Short, A. Bonan: Curl-crested Araçari (Pteroglossus beauharnaisii). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-09-25]. (ang.)
↑ F. Gill, D. Donsker (red.): RJacamars, puffbirds, toucans, barbets & honeyguides (ang.). IOC World Bird List: Version 6.3. [dostęp 2016-09-25].
↑ ab J.G. Wagler. Mittheilungen über einige merkwürdige Thiere. „Isis von Oken”. 1832, s. kol. 280, 1832 (niem.).
↑ Ch.B. Cory. Catalogue of birds of the Americas. „Publication. Field Museum of Natural History. Zoological series”. 13 (2), s. 373 (przypis), 1919 (ang.).
↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 95. (łac.)
↑ R. Wright. The Correct Name of the Curl-crested Aracari (Pteroglossus beauharnaisii) and the Date of Its Publication. „The Wilson Journal of Ornithology”. 127 (3), s. 547-549, 2015. DOI: 10.1676/14-155.1 (ang.).
↑ J.G. Wagler. Einiges über die von Sr. Durchlaucht dem Hrn. Herzoge August von Leuchtenberg aus Brasilien zurückgebrachte, in Eichstädt aufgestellte Naturaliensammlung (Schluß). „Das Ausland”. 4, s. 470, 1831 (niem.).
↑ S.L. Pereira, A. Wajntal. The historical biogeography of Pteroglossus aracaris (Aves, Piciformes, Ramphastidae) based on Bayesian analysis of mitochondrial DNA sequences. „Genetics and Molecular Biology”. 31 (4), s. 964–973, 2008 (ang.).
↑ ab J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-09-23]. (ang.)
↑ D.F. Stotz, J.W. Fitzpatrick, T.A. Parker, D.K. Moskovits: Neotropical birds: ecology and conservation. Chicago: University of Chicago Press, 1996, s. 192. (ang.)
↑ J. Ekstrom, S. Butchart: Curl-crested Araçari Pteroglossus beauharnaesii. BirdLife International. [dostęp 2016-09-27].
