Towarzystwo Ukraińskich Postępowców Przypisy | Bibliografia, literatura, linki | Menu nawigacyjne
Ukraińskie organizacjeUkraińskie partie i ugrupowania polityczne Imperium RosyjskiegoHistoria Ukrainy 1795–1917
ukr.1908Ukraińskiej Partii Demokratyczno-RadykalnejDumy Państwowej1907Mychajło HruszewskiJewhen CzykałenkoIlia SzrahSerhij JefremowPetro StebnyćkyjSymon PetluraWołodymyr WynnyczenkoNykyfor HryhorijiwFedir MatuszewśkyjDmytro DoroszenkoWiaczesław ProkopowyczAndrij WiazłowFedir SztejngelLudmyła Starycka-CzerniachiwskaKijowieNaddnieprzuPetersburguMoskwieUkraińców1914ProswityUkraińskim Towarzystwem NaukowymDumieliberalnejpartii kadetówPaweł MilukowNikołaj NiekrasowAleksiej SzachmatowFiodor KorszSiergiej Mielgunowrewolucji lutowej17 marca1917Ukraińską Centralną Radę17 kwietnia1917Imperium RosyjskiegoZwiązek Ukraińskich Autonomistów-Federalistów1917Ukraińską Partię Socjalistów-Federalistów
Towarzystwo Ukraińskich Postępowców (ukr. Товариство Українських Поступовців, ТУП) — tajna ponadpartyjna polityczna i obywatelska organizacja Ukraińców w imperium rosyjskim.
Powstała w 1908 z inicjatywy członków Ukraińskiej Partii Demokratyczno-Radykalnej, w celu koordynacji ukraińskiego ruchu narodowego i jego obrony przed rosyjskim nacjonalizmem po rozwiązaniu Dumy Państwowej w czerwcu 1907.
Do TUP należała, oprócz demokratów-radykałów, także część socjalistów-demokratów i bezpartyjnych. Wśród członków Towarzystwa byli: Mychajło Hruszewski, Jewhen Czykałenko, Ilia Szrah, Serhij Jefremow, Petro Stebnyćkyj, Symon Petlura, Wołodymyr Wynnyczenko, Nykyfor Hryhorijiw, Fedir Matuszewśkyj, Dmytro Doroszenko, Wiaczesław Prokopowycz, Andrij Wiazłow, Fedir Sztejngel, Ludmyła Starycka-Czerniachiwska i inni.
Centrala TUP mieściła się w Kijowie (było tu kilka jej kół) i koordynowała pracę kół TUP na Naddnieprzu, w Petersburgu (2 koła), i w Moskwie.
TUP za główny cel stawiało sobie walkę o prawa Ukraińców. Program Towarzystwa nie zakładał utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego, wyrażano jedynie przekonanie, że przyjdzie kiedyś czas, że i Rosja zagwarantuje Ukraińcom takie same prawa, jakie zagwarantowała Austria Rusinom.[1]Jako program minimum zakładano ukrainizację szkolnictwa podstawowego, nauczania języka ukraińskiego, literatury i historii w średnich i wyższych szkołach ukraińskich, dopuszczenia języka ukraińskiego w urzędach państwowych, sądach i cerkwi. Do 1914 TUP kierowało całym ruchem ukraińskim na Naddnieprzu, m.in. koordynowało pracę kół „Proswity”, różnych klubów kulturalno-oświatowych, ściśle współpracowało z Ukraińskim Towarzystwem Naukowym w Kijowie, do TUP należała księgarnia ukraińska w Kijowie.
Nieoficjalnymi organami TUP był dziennik „Rada” w Kijowie i czasopismo „Ukrainskaja Żyzń” w Moskwie.
TUP (z wyjątkiem jego hromady w Petersburgu) podtrzymywało dobre kontakty z opozycją w III i IV Dumie, szczególnie z liderami rosyjskiej liberalnej partii kadetów (Paweł Milukow, Nikołaj Niekrasow ) oraz grupą autonomistów-federalistów (W. Obniński), oraz z uczonymi (Aleksiej Szachmatow, Fiodor Korsz, Siergiej Mielgunow).
Podczas rewolucji lutowej TUP zwołało w Kijowie 17 marca 1917 naradę przedstawicieli ukraińskich partii i organizacji. Na zebraniu tym założono Ukraińską Centralną Radę. Ostatni zjazd TUP w Kijowie 17 kwietnia 1917 uchwalił konieczność walki legalnymi środkami o uzyskanie autonomii dla Ukrainy w ramach Imperium Rosyjskiego[2], oraz przemianował się na Związek Ukraińskich Autonomistów-Federalistów (SUAF), a w czerwcu 1917 na Ukraińską Partię Socjalistów-Federalistów (UPSF).
Przypisy |
↑ L. Wasilewski Ukraińska sprawa narodowa w jej rozwoju historycznym, Warszawa-Kraków 1925, s. 103
↑ "25-26.3.1917 (data s.s.) у Києві відбувся з'їзд ТУП, на якому були делегати від багатьох громад України, а також Петербурга, Катеринодара, Москви. Резолюція з'їзду включала такі вимоги: підтримувати Тимчасовий уряд; домагатися легальними засобами автономії України у складі демократичної Російської держави і у зв'язку з цим змінити назву організації на Союз українських автономістів-федералістів; забезпечити права національних меншин." Товариство українських поступовців w :Dovidnyk z istorii Ukrainy, opr. Ihor Pidkova, Roman Shust, Kost Bondarenko; Lviv 1999, Wyd. Lvivskyi derzhavnyi universytet im. Ivana Franka i Vydavnyctvo Heneza, ISBN 978-966-504-237-2
Bibliografia, literatura, linki |
Товариство українських поступовців w :Dovidnyk z istorii Ukrainy, opr. Ihor Pidkova, Roman Shust, Kost Bondarenko; Lviv 1999, Wyd. Lvivskyi derzhavnyi universytet im. Ivana Franka i Vydavnyctvo Heneza, ISBN 978-966-504-237-2
