Mrthfx

Żemłosław
Pałac Umiastowskich
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Rejon	iwiejski
Wysokość	154 m n.p.m.
Kod pocztowy	231343
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Żemłosław
Położenie na mapie Białorusi Żemłosław
54°07′50″N 25°45′55″E/54,130556 25,765278
Strona internetowa
Portal Białoruś

Żemłosław (biał. Жамыслаўль) – wieś na Białorusi położona w obwodzie grodzieńskim, w rejonie iwiejskim, opodal Sobotnik, oddalona o kilkanaście kilometrów od Lidy.

Historia |

Dawniej nazywany Piotrowszczyzną. W XVII w. własność rodziny Żemłłów herbu Topór i od jej nazwiska wieś wraz kilkoma innymi folwarkami została nazwana majątkiem Żemłowskim, a później Żemłosławiem.

Wieś szlachecka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie oszmiańskim województwa wileńskiego^[1].

Po bezpotomnej śmierci Marcjana Żemłły w 1728 r. majątek przechodzi w ręce kasztelanki połockiej Ludwiki z Paców Niemirowiczowej-Szczyttowej, która przekazuje go swojemu synowi, staroście witagolskiemu i szambelanowi JKM Stanisława Augusta, Krzysztofowi Niemirowiczowi-Szczyttowi (1784). Majątek Żemłosław powstał z drobnych folwarków należących do dóbr Kondraciszek.^[2] Następnie majątek dziedziczy syn Krzysztofa – Józef Niemirowicz-Szczytt, marszałek mozyrski. Rezydencję Niemirowiczowów-Szczyttów w Żemłosławiu stanowił bogato wyposażony duży pałac z drzewa brusowego o czterech gankach. W parku pałacowym naprzeciw drzwi z salonu znajdowała się drewniana kaplica. W 1806 r. Józef Niemirowicz-Szczytt sprzedał Żemłosław sędziemu ziemskiemu mozyrskiemu Antoniemu Kieniewiczowi, który w kilka miesięcy później (04.01.1807 r.) sprzedał go Jakubowi Umiastowskiemu^[3].

Nowy właściciel przystąpił do rozbudowy pałacu Niemirowiczów-Szczyttów. Klasycystyczny pałac Umiastowskich (powstały ok. 1863 do 1877 roku) – według projektu Leandra Marconiego. Wzorowany jest na pałacu w Łazienkach Królewskich w Warszawie^[3]. Niegdyś otaczał go piękny park urządzony przez francuskiego ogrodnika Jamme.

Żemłosław był na przełomie wieków XIX i XX przykładem idealnie prowadzonego majątku ziemskiego. Wyrabiane tam sery szwajcarskie cieszyły się ogromną sławą. Gorzelnia, która powstała w tamtych czasach działa i współcześnie.

Pałac w Żemłosławiu po pożarze

Najznamienitszym dziedzicem Żemłosławia był Władysław hrabia Umiastowski (zm. 1905) wraz ze swą małżonką Janiną z hrabiów Ostroróg-Sadowskich, autorką wspomnień Szmat ziemi i życia... wydanych w Wilnie w 1928 roku pod pseudonimem „Nałęcz”. Po śmierci męża, hrabina Janina utworzyła w Żemłosławiu „Żemłosławską Fundację Naukową hrabiostwa Umiastowskich” przy Uniwersytecie Wileńskim „Stefana Batorego”.

Żemłosławska fundacja naukowa Władysława i Janiny Hrabiostwa Umiastowskich przy Uniwersytecie Wileńskim

Urodził się tu Tadeusz Sokołowski – oficer Wojska Polskiego, uczestnik III powstania śląskiego i II wojny światowej (cichociemny), polski jeździec, olimpijczyk z Berlina 1936.

Przypisy |

Bibliografia |

• Czesław Jankowski, Powiat Oszmiański, Petersburg 1898, s. 160–169


• Kazimierz Niechwiadowicz, Żemłosław. Wydawnictwo Gawia 2005. ​ISBN 83-920882-3-9​

Zobacz też |

• Umiastowscy


• Sobotniki

Linki zewnętrzne |

• 
  Żemłosław na portalu o Ziemi Oszmiańskiej: oszmianszczyzna.pl


• 
  Żemłosław, Radzima.org


• 
  Żemłosław w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa 1895. (1895)